Coraz mniej budynków szpecących przestrzeń publiczną, choć czasami odczuwalne jest przyzwolenie na bylejakość. Jednym z najbardziej skutecznych sposobów podnoszenia jakości otoczenia jest edukacja architektoniczna młodego pokolenia, budowanie ich świadomości społecznej oraz poczucia estetyki. Taki zamysł przyświeca Izbie Architektów RP – organizatorowi i pomysłodawcy projektu wprowadzenia do szkół ponadpodstawowych programu edukacyjnego „Kształtowanie przestrzeni”, w który angażuje się coraz więcej instytucji. Patronat honorowy nad wydarzeniem, którego pierwsza edycja, po zakończonym sukcesem pilotażu, ruszy we wrześniu tego roku w szkołach ponadpodstawowych na terenie całego kraju, objęło Ministerstwo Kultury i Dziedzictwo Narodowego.

MKiDN to kolejny resort, który zdecydował się patronować programowi edukacyjnemu „Kształtowanie przestrzeni”, którego głównym pomysłodawcą jest Izba Architektów Rzeczypospolitej Polskiej. Wcześniej honorowy patronat nad wydarzeniem objął Minister Edukacji Narodowej. Projekt skierowany jest do szkół ponadpodstawowych, a jego głównym założeniem jest przybliżenie uczniom gimnazjów i liceów elementarnych pojęć z zakresu architektury i urbanistyki, uczenie identyfikacji z miejscem zamieszkania oraz wzbudzenie chęci wpływania na losy własne i bliskiego otoczenia. Program jest adaptacją irlandzkiego pierwowzoru pod tym samym tytułem. 

Przeszkoleni i certyfikowani przez IARP nauczyciele, korzystając ze wsparcia koordynatorów architektów prowadzić będą zajęcia w ramach programu składającego się z trzech modułów tematycznych,  po 10 godzin każdy. Pierwszy z nich „Mój dom” dotyczy projektowania i aranżacji wnętrz oraz architektury budynku. Drugi moduł „Dzielnica, moduł, wieś, metropolia” traktuje o przestrzeni publicznej, natomiast ostatnia część programu - „Historia architektury”, umożliwi młodzieży bliższe poznanie stylów architektonicznych. Przystąpienie do programu nie wymaga żadnych dodatkowych nakładów ze strony szkół.

„Idea programu została zapożyczona z Irlandii, gdzie z powodzeniem jest on realizowany wśród młodzieży w wieku 16-17 lat. Przedsięwzięcie jest unikalne na skalę europejską, dlatego jesteśmy przekonani, że spotka się z zainteresowaniem i przychylnością polskich szkół ponadpodstawowych. Chcemy nauczyć młodych ludzi myślenia społecznego i przestrzennego, rozwinąć ich wrażliwość estetyczną oraz poczucie odpowiedzialności za wygląd najbliższego otoczenia. Za kilkanaście lat to właśnie oni będę kreować nasz ład przestrzenny” - stwierdza Małgorzata Gruszka, członek Krajowej Rady Izby Architektów RP, przewodnicząca Zespołu ds. Edukacji Dzieci i Młodzieży.

Pierwsza edycja programu rozpocznie się we wrześniu tego roku i obejmie swoim zasięgiem gimnazja oraz  licea z całego kraju. Organizator liczy na to, że weźmie w nim udział po kilkanaście szkół z każdego województwa. Swoją obecność zapowiedziały już placówki oświatowe, uczestniczące w akcji pilotażowej, w ramach której na zajęcia uczęszczało 400 uczniów z 13 szkół ponadpodstawowych z 5 województw. W pozyskiwanie nowych szkół ponadpodstawowych do akcji zaangażowane są Okręgowe Izby Architektów RP, które prowadzą rozmowy z lokalnymi władzami samorządowymi. Program pierwszej edycji zostanie zmodyfikowany w oparciu o wnioski wyciągnięte z pilotażu.

„Coraz więcej szkół zwraca się do nas z pytaniami o warunki przystąpienia do programu edukacyjnego. Organizacja zajęć nie wymaga jakichkolwiek kosztów, wystarczą jedynie dobre chęci i zaangażowanie nauczyciela, który musi wziąć udział w specjalnym szkoleniu, organizowanym cyklicznie w siedzibie Izby Architektów RP w Warszawie. Co ważne, program ma bardzo elastyczny charakter. Można go dopasować do możliwości uczniów, dzięki czemu jego realizacja będzie możliwa w każdej szkole ponadpodstawowej -  bez względu na poziom nauczania oraz liczebność klas” - dodaje Małgorzata Gruszka.

Podobnie jak w przypadku akcji pilotażowej, programowi towarzyszyć będzie konkurs z nagrodami dla uczestników na najciekawsze sprawozdanie z zajęć, z wykorzystaniem technik multimedialnych. Docelowo ma on zostać wprowadzony do gotowej oferty edukacyjnej szkół ponadpodstawowych. Głównym partnerem akcji jest firma FAKRO.